Degerli meslektaslarım,
Bu sayıda ülkemizde nispeten az konusulan, az irdelenen ve uygulamamızda yeterince yer alamamıs bir konuyu vurgulamak için çalıstık. Bu konunun seçilmesinin nedeni, meslek yasamımız boyunca en iyi hizmeti vermeye çalısırken, devamlı bir risk olarak aklımızda bulunan iyonlastırıcı radyasyon maruziyetinin önemini koruyor olmasıdır. Ancak iyonlastırıcı radyasyon, günümüzde radyoloji ve radyasyon ile çalısan profesyoneller yanında radyasyonun uygulandıgı hastalar için de bir risk olarak görülmektedir. Gelisen teknolojik cihazlar, buna baglı saglık çalısanlarının yüksek tanı ve tedavi basarısı beklentisi, artan radyolojik inceleme sayıları, hasta ve toplumun daha basarılı saglık hizmeti beklentileri, bu algılamanın nedenleri arasındadır.
Radyoloji çalısanlarının uygulanan süreçlerde kendilerini radyasyondan korumaları için gerekli egitimi aldıgı, temel prensipleri ögrendigi, mesleki tecrübeleri ile beraber radyasyondan nasıl korunacaklarını bildikleri kabul edilir. Eger çalıstıkları modaliteler ile ilgili gerekli kalite kontrol ve kalibrasyonlar yapılıyorsa, dogru korunma yöntemleri ile, maruz kalacakları radyasyonun saglık risklerini artırmayacak düzeyde olması beklenir. Öte yandan, radyasyonun uyguladıgı hastaların bu konuda tek güvendikleri, kendilerine en düsük riskleri içeren uygulamaların yapıldıgı ve bu konuda gerekli sekilde bilgilendirildikleridir.
Ulusal ve uluslararası yetkili organizasyonlar, hastanın radyasyondan korunmasında üç temel ilkenin uygulanmasını son elli yılda artarak önermektedir. Hastaya sadece gerekli oldugunda iyonlastırıcı radyasyon içeren incelemelerin yapılması, bu ısınlamanın tanısal bilgiyi olusturacak en düsük dozlarda uygulanması ve uygulanan radyasyon dozlarının degerlendirilip diger kurum ve cihazlar ile karsılastırılarak doz optimizasyonu yapılması temel önerilerdir.
Bu sayıda, hastanın radyasyondan korunması konusunu bütün boyutları ile irdelemeye çalıstık. Radyoloji uzmanının içinde ve liderliginde olacagı bir ekip çalısması ile gerçeklestirilebilecek olan bu sorumlulugun açıklanması, gerekli ve çok önemlidir. Bu kavramın net olarak anlasılması, artacak farkındalık ile, görevimizi gerçeklestirirken sorumluluklarımızı da etkili olarak yapmamıza yardım edebilir.
Hastanın radyasyondan korunması konusu, önceden bilinmeyen veya uygulanmayan bir konu da degildir. En temel radyoloji kitaplarımızdan baslayarak, hastaya uygulanan radyasyonun önemi degisik agırlıklarda devamlı vurgulanmıstır. Ancak son gelismeler ve düzenlemelerin açıklanması, bu sorumlulugun yeni meslege baslayanlara ve yogun is yükü altında görevini gerçeklestiren meslektaslarımıza bir özet olarak sunulması gerekir. Bu önemli bilgilerin, konunun paydasları olan radyoloji ekibinin diger üyelerine, diger uzmanlık dalı üyelerine, diger saglık çalısanlarına ve hastalar ile saglık kuruluslarına da aktarılması saglanmalıdır.
Konuyu ayrıntılı olarak açıklayan tüm yazarlar, güncel ve ayrıntılı bilgiler içeren metinler hazırladılar. Konuyu daha iyi açıklayabilecek sekil ve semalar hazırlayarak görselligi de sagladılar. Konunun devamlı gelismesi, ülkemizde de konunun ilgili otoriteler tarafından devamlı gündemde tutularak güçlendirilmeye çalısılması, ortaya çıkan ürünün dikkatle irdelenmesini de saglayacaktır. Konunun, dilimizde bu ayrıntıda daha önce irdelenmedigini düsünerek, bu ilk çabanın daha sonra yazılacak çalısma ve katkılar ile, bu sürekli ve zor sorumlulugu yerine getiren radyoloji uzmanı ve görev arkadaslarına katkı verecegini düsünüyorum. Bu çaba sırasında kaçınılmaz sekilde eksik hatta yanlıs bulacagınız bilgi ve bölümler de olabilir. Bu konularda katkılarınız, radyoloji toplulugumuzun daha güçlü olmasına destek verecektir. Bu sayının hazırlanmasında emek veren tüm degerli hocalarım, meslektaslarım ve dergi çalısanlarına tesekkür eder, saygılarımı sunarım.
Doç. Dr. Gökçe Kaan Ataç
Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Tıp Fakültesi, Radyoloji Anabilim Dalı Ögretim Üyesi, Zonguldak
